Ono što jednu crkvu čini specifičnom i različitom od drugih nisu samo doktrinarna pitanja. Namera svake crkve je da doktrinom i bogosluženjem utiče na vernike da usvajaju najviše duhovne vrline, ali je faktičko stanje takvo da je prenaglašen jedan element (na primer, pastvu katolučke crkve odlikuje poslušnost, disciplina, pravoslavce tolerantnost, trpeljivost a protestante liberalnost, intelektualizacija vere.).
Dijametralno suprotna zastranjivanja su moguća i u okviru jedne crkve. Istorija svedoči da su u prošlosti, počev od gnostičara ranog veka i srednjovekovnih sekti pa do današnjih grupa, pokreta i verskih zajednica, postojali takvi 'branioci', hrišćanstva koji su se doslovno držali sinoptičkih jevandjela i sprovodeći askezu, siromaštvo i život lišen čulnih ugoda i materijalnih ciljeva, smatrajući podvižan život uslovom očišćenja duše i približavanja Bogu. Nasuprot njima, stajali su nesavršeni sveštenici i crkveni velikodostojnici kojima su se osladile počasti i ovozemaljsko blago što im je duhovna vlast pružala. Svođenje vere na formalne obrede i liturgijske ceremonijale dovelo je do profanisanja etičkih propisa i obezvređivanja važnosti unutrašnje vezanosti čoveka sa bogom.
Religija, zastupljena u životu preko crkve (spolja u vidu ritualnog služenja bogu) ili preko unutrašnje crkve (crkve u svojoj nutrini) jednako obezbeđuje vođenje pojedinca putem postepenog preobraženja i uči ga kako da se otvori prema onim duhovnim impulsima koje doživljava u vidu najčistijih osećanja. Svete knjige upravo deluju snagom takvog impulsa koji vernika podstiče da sreću i mir traži u sugerisanjim duhovnim vrednostima.
Istinski vernik živi u harmoniji sa prirodom i samim sobom. To zapravo jeste smisao prosvećeničkog života i sakramentnog povezivanja sa nebeskim ocem ( u hrišćanstvu).
Međutim, harmonija i mir u duši, pasivizira intelekt i smanjuje interes, koji je u službi bezfušnog čoveka, lako se može okrenuti protiv čovekove sreće. Svedoci smo i koristi i štete civilizacijskog napretka materijalističke kulture. Zato religije nastoje da drže pod kontrolom one tendencije svesti koje čoveka okreću banalnim ciljevima života.
Otvarajući se za one duhovne inpulse koji dolaze iz srca, tj. otvarajući se na poziv za skladnošću, evolucija psihičnosti posvećenika kreće se putem oslobođenja niskih tedencija svesti i prevazilaženja životinjskog mentaliteta, tj. čovekovih nižih sklonosti i strasti.
Kako je uslov za veru prihvatanje sugestija za organizovanje života po načelima čija se ispravnost pprocenjuje srcem, a ne umom, teolozi i crkveni velikodostojnici koji svoje tumačenje svetih knjiga proglašavaju jedino ispravnim, a sebe jedino pozvanim autoritetom, greše.. Iz razloga što čovekovo rasuđivanje ne može preći granice svog iskustva, oslanjanje na teološka intelektualna teoretisanja ne vredi mnogo, dok moralni zakon u čovekovom srcu vodi ga putem ispravnog delovanja, duhovnog uzdizanja i pravilnog shvatanja svojih životnih zadataka i dužnosti.
Biblija, Talmud, Kuran ili neko drugo sveto pismo, proizvode isti etički i edukativni efekt u srcima kako onih jedinki koje se svojim intelektualnim sposobnostima još nisu odvojile od bukvalnog značenja religijskih poruka, tako i onih koje shvataju simboliku.
Pošto su sposobnosti i shvatanja duhovno najnaprednijih pojedinaca prevazilazile nivo dogmatskog tumačenja, takvi pojedinci istupaju iz okvira dogmatskog tumačenja i kreću putem koji njima nudi logična i razumna objašnjenja. Jedan od tih puteva bio je MISTICIZAM 8učenje za posvećene, duhom najnaprednije vernike, nedostupno i zbog toga tajnovito za ostale).
Misticizam su imale gotovo sve svetske religije: hinduizam je imao jogu, budizam zen, judaizam kabalu, hrišćanstvo isihazam, islam sufizam. Misticizam je, međutim, bio sastavni deo i nekih filozofsko-religijskih pravaca kao što su taoizam, gnosticizam, neoplatonizam, mitraizam, teozofija, antropozofija. Njihovu praksu u novije vreme nastavljaju mnogobrojne grupe, pokreti duhovnog razvoja ( Lectorium rosicrucionum, Sanjatolška škola, Arika, Sonti i druge) u autentičnom obliku ili obliku koji je prilagođen današnjem čoveku.
Misticizam, jednako kao i navedeni filozofsko-religijski pravci i duhovne škole, imaju zajedničku podlogu u drevnom učenju HERMETIZMU, koji pored teoretskih znanja daje i praktična znanja, metode i postupke za dostizanje viših stanja svesti i za ovladavanje nadprirodnim moćima.Od tih praktičnih znanja izdiferencirale su se i razvile zasebne veštine (astralna projekcija, proricanje sudbine, telekineza, levitacija alhemija i astrologija) , koje su u rukama ljudi niže duhovnosti postale sredstvo za ostvarenje sebičnih ciljeva. Praktikovanje tih ciljeva crkva naziva oklutizam, što nije adekvatan naziv, jer, OKULTIZAM (od occultus - tajan, skriven) označava pre svega praksu ezoterijskih istraživanja (esoteros - posvećen) za neposvećene tajnovita i nedostupna.
Postoje mišljenja da su drevna znanja poput hermetizma sačuvala sve do današnjih dana putem inicijatičkih lanaca i to uglavnom u simboličkom obliku.
Verski obredi radnje u bogosluženju današnjih crkava, sadrže elemente magijske prakse. U hermetizmu, magijske operacije su se izvodile na visokom nivou poznavanja tehnike i bile su vrlo delotvorne, ali ostaje nejasno koji im je bio cilj. Verski rituali nisu ništa drugo do regresija potisnutog hermetičkog nasleđa, običaji čija tradicija živi, dok se poreklo zaboravlja. I na kraju, možemo zaključiti da sva religijska učenja u osnovi upućuju na jedno te isto, te da se u temeljnim načelima ne suprotstavljaju jedna drugima. Ono što uzrokuje međukonfesioni sukob, mržnju i netrpeljivost jesu fanatizam i fundamentalizam jednog dela duhovno nerazvijenih vernika i sveštanstva.
Religije su u prošlosti bile, a i danas su orijentiri ili putokazi za vođenje života putem ''spasa'', tj. putem evolucije. I sasvim je svejedno da li će Boh ući u naš život preko religije, nauke ili mističnih iskustava, da li ćemo u Bogu videti Vrhovno biće, Večni zakon ili Vrhovni moralni princip, bitno je da za boga znamo i u njega verujemo!Naučnici izjavljuju da bog ne postoji, jer pokušavaju da GA shvate neposrednim opažanjem. Naše viđenje se mora zasnivati na opažanju posledica.
Šrila Prabhubada
Dijametralno suprotna zastranjivanja su moguća i u okviru jedne crkve. Istorija svedoči da su u prošlosti, počev od gnostičara ranog veka i srednjovekovnih sekti pa do današnjih grupa, pokreta i verskih zajednica, postojali takvi 'branioci', hrišćanstva koji su se doslovno držali sinoptičkih jevandjela i sprovodeći askezu, siromaštvo i život lišen čulnih ugoda i materijalnih ciljeva, smatrajući podvižan život uslovom očišćenja duše i približavanja Bogu. Nasuprot njima, stajali su nesavršeni sveštenici i crkveni velikodostojnici kojima su se osladile počasti i ovozemaljsko blago što im je duhovna vlast pružala. Svođenje vere na formalne obrede i liturgijske ceremonijale dovelo je do profanisanja etičkih propisa i obezvređivanja važnosti unutrašnje vezanosti čoveka sa bogom.
Religija, zastupljena u životu preko crkve (spolja u vidu ritualnog služenja bogu) ili preko unutrašnje crkve (crkve u svojoj nutrini) jednako obezbeđuje vođenje pojedinca putem postepenog preobraženja i uči ga kako da se otvori prema onim duhovnim impulsima koje doživljava u vidu najčistijih osećanja. Svete knjige upravo deluju snagom takvog impulsa koji vernika podstiče da sreću i mir traži u sugerisanjim duhovnim vrednostima.
Istinski vernik živi u harmoniji sa prirodom i samim sobom. To zapravo jeste smisao prosvećeničkog života i sakramentnog povezivanja sa nebeskim ocem ( u hrišćanstvu).
Međutim, harmonija i mir u duši, pasivizira intelekt i smanjuje interes, koji je u službi bezfušnog čoveka, lako se može okrenuti protiv čovekove sreće. Svedoci smo i koristi i štete civilizacijskog napretka materijalističke kulture. Zato religije nastoje da drže pod kontrolom one tendencije svesti koje čoveka okreću banalnim ciljevima života.
Otvarajući se za one duhovne inpulse koji dolaze iz srca, tj. otvarajući se na poziv za skladnošću, evolucija psihičnosti posvećenika kreće se putem oslobođenja niskih tedencija svesti i prevazilaženja životinjskog mentaliteta, tj. čovekovih nižih sklonosti i strasti.
Kako je uslov za veru prihvatanje sugestija za organizovanje života po načelima čija se ispravnost pprocenjuje srcem, a ne umom, teolozi i crkveni velikodostojnici koji svoje tumačenje svetih knjiga proglašavaju jedino ispravnim, a sebe jedino pozvanim autoritetom, greše.. Iz razloga što čovekovo rasuđivanje ne može preći granice svog iskustva, oslanjanje na teološka intelektualna teoretisanja ne vredi mnogo, dok moralni zakon u čovekovom srcu vodi ga putem ispravnog delovanja, duhovnog uzdizanja i pravilnog shvatanja svojih životnih zadataka i dužnosti.
Biblija, Talmud, Kuran ili neko drugo sveto pismo, proizvode isti etički i edukativni efekt u srcima kako onih jedinki koje se svojim intelektualnim sposobnostima još nisu odvojile od bukvalnog značenja religijskih poruka, tako i onih koje shvataju simboliku.
Pošto su sposobnosti i shvatanja duhovno najnaprednijih pojedinaca prevazilazile nivo dogmatskog tumačenja, takvi pojedinci istupaju iz okvira dogmatskog tumačenja i kreću putem koji njima nudi logična i razumna objašnjenja. Jedan od tih puteva bio je MISTICIZAM 8učenje za posvećene, duhom najnaprednije vernike, nedostupno i zbog toga tajnovito za ostale).
Misticizam su imale gotovo sve svetske religije: hinduizam je imao jogu, budizam zen, judaizam kabalu, hrišćanstvo isihazam, islam sufizam. Misticizam je, međutim, bio sastavni deo i nekih filozofsko-religijskih pravaca kao što su taoizam, gnosticizam, neoplatonizam, mitraizam, teozofija, antropozofija. Njihovu praksu u novije vreme nastavljaju mnogobrojne grupe, pokreti duhovnog razvoja ( Lectorium rosicrucionum, Sanjatolška škola, Arika, Sonti i druge) u autentičnom obliku ili obliku koji je prilagođen današnjem čoveku.
Misticizam, jednako kao i navedeni filozofsko-religijski pravci i duhovne škole, imaju zajedničku podlogu u drevnom učenju HERMETIZMU, koji pored teoretskih znanja daje i praktična znanja, metode i postupke za dostizanje viših stanja svesti i za ovladavanje nadprirodnim moćima.Od tih praktičnih znanja izdiferencirale su se i razvile zasebne veštine (astralna projekcija, proricanje sudbine, telekineza, levitacija alhemija i astrologija) , koje su u rukama ljudi niže duhovnosti postale sredstvo za ostvarenje sebičnih ciljeva. Praktikovanje tih ciljeva crkva naziva oklutizam, što nije adekvatan naziv, jer, OKULTIZAM (od occultus - tajan, skriven) označava pre svega praksu ezoterijskih istraživanja (esoteros - posvećen) za neposvećene tajnovita i nedostupna.
Postoje mišljenja da su drevna znanja poput hermetizma sačuvala sve do današnjih dana putem inicijatičkih lanaca i to uglavnom u simboličkom obliku.
Verski obredi radnje u bogosluženju današnjih crkava, sadrže elemente magijske prakse. U hermetizmu, magijske operacije su se izvodile na visokom nivou poznavanja tehnike i bile su vrlo delotvorne, ali ostaje nejasno koji im je bio cilj. Verski rituali nisu ništa drugo do regresija potisnutog hermetičkog nasleđa, običaji čija tradicija živi, dok se poreklo zaboravlja. I na kraju, možemo zaključiti da sva religijska učenja u osnovi upućuju na jedno te isto, te da se u temeljnim načelima ne suprotstavljaju jedna drugima. Ono što uzrokuje međukonfesioni sukob, mržnju i netrpeljivost jesu fanatizam i fundamentalizam jednog dela duhovno nerazvijenih vernika i sveštanstva.
Religije su u prošlosti bile, a i danas su orijentiri ili putokazi za vođenje života putem ''spasa'', tj. putem evolucije. I sasvim je svejedno da li će Boh ući u naš život preko religije, nauke ili mističnih iskustava, da li ćemo u Bogu videti Vrhovno biće, Večni zakon ili Vrhovni moralni princip, bitno je da za boga znamo i u njega verujemo!Naučnici izjavljuju da bog ne postoji, jer pokušavaju da GA shvate neposrednim opažanjem. Naše viđenje se mora zasnivati na opažanju posledica.
Šrila Prabhubada
