Istorija je nemilosrdno egzaktna; ako takva nije onda je u saradnji sa politikom i tada manipuliše naivnim ljudima, koji postaju figure na šahovskoj tabli, ali onoj na kojoj se gine.
U drugoj polovini avgusta 1912. godine Porta (uobičajen naziv za osmansku vladu) je objedinila dotadašnja četiri vilajeta (Skadarski, Janjinski, Bitoljski, Kosovski), u kojima je bilo većinsko albansko stanovništvo, u jedan vilajet pod nazivom Albanski vilajet. To je u osnovi začetak albanske, u današnjem smislu, države. To je bio i povod za Prvi balkanski rat.
Bugarska, Srbija, Crna Gora i Grčka u oktobru te godine zajednički napadaju Osmansko carstvo i do decembra iste okupiraju gotovo potpuno Albanski vilajet. U okupiranom delu većinsko stanovništvo je bilo ovim redosledom po brojnosti: Albanci, Turci, Grci, Bugari, Srbi.
Srbija, uz sadejstvo Crne Gore, zauzima Kosovski vilajet (koji kroz razne državne kombinacije ostaje de jure u sastavu Srbije do 2008. godine, kada nastaje de facto nova država Kosovo), zatim Crna Gora samostalno započinje opsadu Skadarskog vilajeta, dok Srbija zauzima Bitoljski.
Izgovor je sledeći: „Vraćanje svojih istorijskih oblasti koje su pod žestokom diskriminacijom i zločinima“ ... ne navodi se koga. Ako treba podsetiti, istorija kaže da su u tadašnjem Kosovskom vilajetu većina bili Albanci, kao i u Skadarskom, dok su u Bitoljskom bili Turci.
Bugari, Grci i Srbi su krenuli u rat na „istorijskim osnovama“ – prvi su se pozivali na Samuilovo, drugi na mnogo šire (opravdane) osnove, dok su se treći pozivali na Dušanovo carstvo. Crna Gora je samo pratila Srbiju.
Pravi razlog srpske okupacije je ovaj: „Srbija mora zbog svoje ekonomske samostalnosti dobiti pristup na Jadransko more i jedan deo arbanaske obale: bilo zauzimanjem teritorija bilo dobijanjem ekonomskih i komunikacionih prava na tu oblast. To znači, dakle, zauzimanje, istina, jedne etnografski strane oblasti, ali takve koja se mora zauzeti zbog osobito važnih privrednih interesa, upravo zbog životne potrebe“. Potpisano od Petra I i Nikole Pašića.
Tekst sažet od Đelmaša Davida
