Rusko – turski ratovi, ukratko

Pod rusko - turskim ratovima označava se serija od (glavnih) jedanaest ratova koji su vodili Ruska imperija (Росси́йская импе́рия) i Osmansko carstvo (Devlet-i Aliye-i Osmaniye). Ratovi su se vodili uglavnom iz verskih razloga, ali i iz želje za dominacijom, odnosno iz želje suprotstavljenih strana da potvrde status velike sile na račun druge

Pravoslavna Rusija videla je sebe kao naslednika Vizantije koja je porobljena od Osmanlija 1453. godine. San ruskih religioznih fanatika, kojima su se kasnije pridružili i nacionalisti, bio je povratak Konstatinopolja u „prave“ ruke. Rusija se postavila kao zaštitnik pravoslavnog življa* u Osmanskom carstvu, pre svega na Balkanu, ali i u Palestini.

*Pravoslavni hrišćani u Osmanskom carstvu nisu imali nikakva prava, sem prava da plaćaju porez; njihova reč nije vredela na sudu, a morali su računati na periodične pljačke i masakr koji je sledio. Ipak, u ranom 19. veku pravoslavaca je bilo okruglo 40 posto od ukupnog broja stanovnika u Osmanskom carstvu.

Pored zaštite pravoslavnih hrišćana, Rusija je želela izlazak na Crno more. U nešto dužem procesu, od 1774. do 1783. godine Rusija dolazi u posed poluostrva Krim koje za njih nije bilo samo od vojnog već i od ideološkog značaja – sa Krima potiče legenda o hristinizaciji Rusije u ranom Srednjem veku. Ipak, najznačajnije je Rusima bila mogućnost da preko Bosfora dospeju na Egej, a tako i na Sredozemno more – trgovačkim i ratnim brodovima.

Tu su interes imale i ostale velike evropske sile – pored Francuske i Velike Britanije i Austrija, koje su kao i Rusija računale da nakon eventualnog sloma Osmanskog carstva prigrabe za sebe strateški važna područja.
Pri tome su se sve strane koristile diplomatskim, ali i manje dozvoljenim sredstvima da dokusure „bolesnika sa Bosfora“, koji je u međuvremenu izgubio sever Afrike, kao i najveći deo Balkana na kojemu su u 19. veku nastale nove (stare) države.

Naročiti značaj u rusko – turskim ratovima imao je Krimski rat (1853–1856), koji je bio najveći vojni sukob još od Napoleonovih ratova, pa sve do Prvog svetskog rata. Francuska, Velika Britanija i Austrija postavile su se na stranu Osmanlija. To nije uticalo na kasniji Veliki rat gde su se nabrojane sile stavile na stranu Rusije, što je, između ostalog, dovelo do kraha Osmanskog carstva i stvaranja moderne Turske.

Spisak odlučujućih rusko – turskih sukoba:

1. Rusko-turski rat 1568-1570
Ruska pobeda

2. Rusko-turski rat 1676-1681
Neodlučeno

3. Rusko-turski rat 1686-1700
Ruska pobeda

4. Rusko-turski rat 1710-1711
Osmanska pobeda

5. Rusko-turski rat 1735-1739
Ruska pobeda

6. Rusko-turski rat 1768-1774
Ruska pobeda

7. Rusko-turski rat 1787-1792
Ruska pobeda

8. Rusko-turski rat 1806-1812
Ruska pobeda

9. Rusko-turski rat 1828-1829
Ruska pobeda

10. Rusko-turski rat 1853-1856 (Krimski rat)
Osmanska pobeda

11. Rusko-turski rat 1877-1878
Ruska pobeda